Eerlijke handel geeft van jetje!

Er bestaat geen twijfel over: Jette heeft haar titel als ‘FairTradeGemeente’ dubbel en dik verdiend! Het bewijs? De consumptie van fairtradeproducten in de gemeente: koffie, thee, vruchtensappen, suiker en koekjes. Of nog: de organisatie van een duurzaam Sinterklaasfeest en een fairtrade-ontbijt voor het voltallige gemeentepersoneel. Bovendien schenkt Jette manden gevuld met ethische producten tijdens de viering van jubilarissen en werd ‘Jette Met’ opgericht, een wekelijkse markt met een duurzame economische, sociale en ecologische dynamiek. Op de markt staan permanente en seizoensgebonden handelaars uit de regio, met de nadruk op de menselijke keten in plaats van op de productieketen en met eerlijke prijzen. Ten slotte zet Jette hard in op de bewustmaking van de inwoners, het onderwijzend personeel, de ondernemers, de handelaars, enz. voor eerlijke handel.

“In de loop der jaren heeft Jette steeds meer acties ondernomen om eerlijke handel te promoten. Ook hebben die acties steeds meer impact,” zeggen Inge Bongaerts, adviseur duurzame ontwikkeling van Jette, en Laurent Bourgois, voorzitter van de stuurgroep voor fair trade van de gemeente Jette. “In het begin boden we de burgers vooral de mogelijkheid om producten te ontdekken. Vandaag de dag hebben onze thema’s betrekking op verschillende sectoren en willen we vanuit meer invalshoeken werken.”

Dat blijkt ook uit de vele bewustmakingsactiviteiten die in het kader van de Week van de Fair Trade werden georganiseerd: conferenties, filmdebatten, workshops, markten … Iedereen vindt zijn gading. “Het is moeilijk om precies te zeggen welk percentage van de bevolking we bereiken,” zeggen ze. “Maar de opkomst lijkt stabiel te zijn en gaat zelfs in stijgende lijn. En zeker is dat de mensen onze publicaties op sociale netwerken meer en meer bekijken, van commentaar voorzien en delen. Tijdens de activiteiten zien we ook echte betrokkenheid bij het publiek. De mensen zijn steeds beter geïnformeerd, ze stellen vragen, ze danken ons dat we deze aanpak volgen. Ook het aantal partners neemt in de loop der jaren toe.”

Claire Vandevivere, Schepen van Duurzame Ontwikkeling en Eerlijke Handel in Jette: “Zo’n dynamiek kan alleen tot stand komen binnen een gemeente indien drie factoren worden gebundeld. Ten eerste moet er de inzet zijn van vrijwilligers op het terrein, ten tweede moeten de politici hun steun betuigen en ten derde moet de gemeente personeel en geld ter beschikking stellen om de acties te coördineren. Jette is een gemeente die opkomt voor eerlijke handel, maar daar blijft het niet bij: we streven ook naar duurzame ontwikkeling, gelijke kansen en inclusie van iedereen. Wij hechten waarde aan ecologisch-dynamische bedrijven, biologische en lokale handel, de circulaire economie en zero waste.”

Laurent Bourgois voegt daaraan toe: “De inwoners voelen de bereidheid van de gemeente om voor haar mensen te zorgen, om hen de kans te geven het heft in eigen handen te nemen, om de mens weer centraal te stellen in het denken van de stad in plaats van het geld.”

Tot zover de ambitie! In de praktijk is het echter niet altijd zo eenvoudig om van mentaliteit en levenswijze te veranderen. “Neem bijvoorbeeld de horeca: in principe staan de meeste cafébazen en restauranteigenaars open voor eerlijke handel, maar als het erop aan komt het proces echt op gang te brengen, komt er vaak een kink in de kabel”, zegt Laurent Bourgois. “Als we vragen wat hen tegenhoudt, hebben ze het over leveringsproblemen, contracten waarmee ze aan hun brouwers zijn gebonden en vooral: een kleinere winstmarge (omwille van btw-kwesties en omdat ze hun prijzen niet naar believen kunnen verhogen). Ook zij moeten op het eind van de maand zien rond te komen.”

“Als we de zaken in beweging willen krijgen, dan is het beter om iedereen iets extra te bieden dan om iedereen een verplichting op te leggen”, merkt Claire Vandevivere op. “Als je je projecten wilt laten groeien, moet je jezelf ook ruimte en tijd geven. Ik geloof dat stapje voor stapje vooruitgaan de meest lonende politiek is. We hebben recent een oproep gedaan aan de horecazaken om een biologisch, fair trade en zero waste menu à la carte aan te bieden en hun klanten te voorzien van gratis leidingwater. We zijn echt positief verrast door de ontvangen aanvragen waaronder een van een trendy zaak, actief in verschillende gemeenten. Dat bewijst dat er een draagvlak is en dat het op verschillende schalen kan worden toegepast. Maar het is duidelijk dat het zelden de corebusiness is van een bedrijf, een school of een gemeente. En toch gaat het om de manier waarop we de toekomst van onze samenleving zien, van onze waarden. Door zich hiervan bewust te worden, kan de situatie veranderen. Daarom is het zo belangrijk dat de gemeente Jette het goede voorbeeld geeft!”

Een voorbeeldfunctie opnemen om de mensen te sensibiliseren en om te handelen in overeenstemming met het bepleite discours. Om een drijvende kracht voor verandering te zijn en andere gemeenten te motiveren om dezelfde richting uit te gaan. “We willen de banden met andere gemeenten in België en elders aanhalen om goede praktijken uit te wisselen en ertoe bij te dragen dat Brussel een FairTradeRegio wordt”, zeggen Inge Bongaerts en Laurent Bourgois. “We willen ook doorgaan met de bewustmaking voor eerlijke handel bij iedereen die we ontmoeten, zodat iedereen een ambassadeur of ambassadrice voor fair trade wordt. De dag waarop men niet meer spreekt over eerlijke handel maar over oneerlijke handel hebben we ons doel bereikt.”