Femimain: samen bouwen aan fair trade met Marokko

“Voor ons is dit een schitterende kans om rechtstreeks te praten met onze consumenten in Europa. Zo kunnen we beter inschatten met welke producten wij hun interesse zullen wekken,” zegt Leila Abil van de coöperatie Al Mahara Anissouia. Zij en haar collega’s maken ware kunstwerken met stof en naaigaren: ze weven, naaien, borduren … Noem maar op.

Die kennismaking gebeurde terwijl de drie dames hun stielkennis deelden in workshops met kinderen, tieners en volwassenen. Borduren, pompons maken en je handen versieren met hennatekeningen, het kon allemaal in het MaisonEcoHuis in Sint-Gillis.

Leila Abil: “Door de vele activiteiten die er zijn, ontdekken nieuwe mensen eerlijke handel. Wat mij betreft, mag er meer dan één Week van de Fair Trade per jaar zijn!”

Leila Abil: “Tijdens onze week in België hebben we ook een vorming gevolgd over de principes van eerlijke handel, bij Oxfam-Magasins du monde. Door een praktische oefening ondervonden we daar aan den lijve hoe belangrijk fair trade is. We werden in groepjes verdeeld en elk groepje kreeg dezelfde knutselopdracht. Maar niet iedereen kreeg dezelfde ‘grondstoffen’ en materiaal. Zo had mijn groepje geen schaar … Die ongelijkheid ervaren we in de realiteit ook. Aan de hand van deze eenvoudige oefening leerden we over de complexe oneerlijkheid in de internationale handel en hoe we die samen kunnen aanpakken.”

Haar collega Assiya Gourra, van de coöperatie Femmes Bensllou de la passementerie, vult aan: “Die oefening verduidelijkte wat wij al aanvoelden: als je goed materiaal hebt, kan je beter en sneller werk leveren. En als je je producten kan verkopen zonder tussenpersonen, verdien je meer. Trees van femimain heeft dat goed begrepen. Ze schenkt ons geen geld, maar is een trouwe klant en geeft heel waardevol advies.” Femmes Bensllou de la passementerie bestaat uit een twintigtal vrouwen die zich gespecialiseerd hebben in ‘passement’, een typische decoratieve handwerktechniek die sterk lijkt op kantklossen.

Femimain is een project van de Pianofabriek vzw dat vrouwen economisch en sociaal sterker maakt, in het Zuiden en in België. Dat doet het door Marokkaanse vrouwenateliers te ondersteunen en hun producten in België te verkopen, via een tewerkstellingsproject voor vrouwen. Femimain heeft onder andere een eigen winkel in Brussel.

Trees Candaele, die femimain leidt, bevestigt wat Assiya Gourra ervaren heeft. “Deze vrouwen moeten zelf het werk doen, maar ik geef hen op allerlei vlakken een duwtje in de rug. Ik denk met hen mee over hoe ze hun bedrijf verder kunnen ontwikkelen. Daarnaast toets ik de verwachtingen van Belgische consumenten aan de mogelijkheden van de Marokkaanse coöperaties. En ik informeer hen over de mogelijkheden die ik zie om meer impact te hebben.”

Zo richtten femimain en de coöperatie Al Mahara Anissouia samen een opleidingscentrum op. Daar leert Leila Abil zo’n 35 ongeschoolde vrouwen borduren, naaien, enzovoort. Leila voegt toe: “Vrouwen die kleine kinderen hebben, kunnen die gewoon meebrengen. Daarmee nemen we een belangrijke drempel weg die vrouwen tegenhoudt om een eigen inkomen te hebben.”

“Ik leerde Trees dertien jaar geleden kennen via de vereniging waarvan ik toen lid was. Maar die vereniging draaide niet goed en ik verdiende heel weinig,” herinnert Leila Abil zich. “Trees stimuleerde me om een eigen coöperatie op te starten. Dat ging niet vanzelf, maar dankzij de ondersteuning van femimain draait de coöperatie ondertussen goed. We doen alles met de hand, want hebben geen middelen om machines aan te schaffen.”

Naima Abkane en haar zes collega’s bij de coöperatie Fadl Thirdouine produceren vooral tapijten, maar ook borduur- en naaiwerk. “Bij wijze van voorafbetaling koopt femimain voor ons de wol om de bestelde tapijten te knopen. Daarnaast zorgt Trees ervoor dat de bestellingen binnenlopen. Vroeger maakten we van alles zonder te weten of we het zouden kunnen verkopen. Femimain heeft echt deuren voor ons geopend.”

Ook Femmes Bensllou de la passementerie heeft veel aan femimain te danken. Assiya Gourra geeft een voorbeeld: “Bij de oprichting van onze coöperatie hadden niet alle leden voldoende geld om bij te dragen. Ze betaalden beetje bij beetje, waardoor ons startkapitaal op zich liet wachten. Om toch van start te kunnen gaan, heeft femimain een extra grote bestelling geplaatst en die vooruitbetaald. Daarmee waren we gelanceerd: we hadden werk en inkomsten. Een goede klantenrelatie op lange termijn is veel meer waard dan een eenmalige schenking.”

“Dat klopt,” zegt Leila Abil. “Het is een evenwaardige samenwerking: als coöperaties hebben wij femimain nodig, maar zij kunnen ook niet zonder ons. Als femimain niet genoeg verkoopt, verliezen wij afzet en inkomsten. Maar als wij niet tijdig leveren, zitten zij in de problemen.”

“Een coöperatie was voor ons, als vrouwen, de beste manier om geld te verdienen met ons ambacht. Om onafhankelijk te kunnen zijn van je man of je vader heb je een eigen inkomen nodig,” zegt Assiya Gourra. “Bovendien kreeg ik in de vereniging waar ik voordien werkte, geen enkele verantwoordelijkheid. Terwijl ik hetzelfde werk deed als nu, moest ik voor allerlei zaken de goedkeuring van mannen krijgen. Sinds we een vrouwencoöperatie zijn, hoeft dat niet meer.”

Ook het leven van Leila Abil veranderde sinds ze Trees leerde kennen. “Ik heb niet alleen een eigen inkomen, maar ben ook gegroeid als persoon. Vroeger was ik heel verlegen, nu durf ik mensen aan te spreken, op te komen voor mezelf en mijn coöperatie. Ik heb ook leren lesgeven. Doordat ik de voorbije jaren zo veel kennis vergaard heb en mensen kon ontmoeten, sta ik sterker in mijn schoenen dan toen ik in 2015 met de coöperatie begon.”

“Nu wij rechtstreeks aan femimain verkopen, zonder een tussenhandelaar die ook iets wil verdienen, verbeteren onze levensomstandigheden,” vult Naima Abkane aan.

“Femimain is onze oudste en nog altijd onze beste klant. En veel meer dan dat,” prijst Assiya Gourra. “Trees plaatst belangrijke bestellingen, maar ook voor allerhande andere zaken kunnen we altijd op haar rekenen. Advies en waardevolle feedback, maar ook praktische dingen zoals onze catalogus en visitekaartjes. Daar boven op hebben we ook een echt vriendschappelijke band. Het zegt veel dat ik destijds mee mocht beslissen over de naam van femimain zelf, vind ik.”

Benieuwd naar de schitterende handgemaakte producten van Femimain? Lees ook het interview met initiatiefneemster Trees Candaele.